اختلال اتیسم یا اوتیسم چیست؟
اختلال اتیسم (Autism) جنبه های مختلف زندگی کودک را تحت تاثیرقرار می دهد. ویژگی اصلی اختلال اتیسم، ظهور در سال های ابتدایی زندگی کودک و مشکل در ارتباط و تعاملات اجتماعی است. یعنی مشکلاتی در درک نشانه های اجتماعی، مشکل در پاسخ های اجتماعی، مشکل در توجه به دیگران، مشکل در توجه به محیط، مشکل در درک افکار دیگران، مشکل در درک احساسات دیگران.
تا اواسط قرن بیستم هنوز نامی برای اختلال اتیسم وجود نداشت. اولین روانپزشکی که به این موضوع توجه ویژه ای کرد، هنری موزلی بود.
هنری موزلی (به انگلیسی: Henry Gwyn Jeffreys Moseley) (زادهٔ ۲۳ نوامبر ۱۸۸۷ – درگذشت ۱۰ اوت ۱۹۱۵) یک فیزیک‌دان و فرد نظامی انگلیسی بود، سهم برجستهٔ وی در دانش فیزیک توجیه برخی از قانون‌های فیزیکی و شیمیایی تجربی پیشین در مفهوم عدد اتمی بود. این موضوع از گسترش قانون موزلی در طیف پرتوهای ایکس سرچشمه می‌گیرد و مُسبب توجیه بسیاری از مفاهیم در شیمی و مرتب‌سازی عناصر شیمیایی جدول تناوبی عنصرها بود. حدود ۵ سال قبل از این که رادرفورد سخنی دربارهٔ پروتون به زبان آورد هنری موزلی در هنگام مطالعه بر روی پرتوهای X به داده‌هایی دست یافت که تفسیر ان‌ها به کشف پروتون می‌انجامید و امروزه او را به عنوان کاشف نوترون می‌دانند.
انواع اتیسم
علاوه بر این در کودکان اتیسم مشکلاتی در درک و بیان گفتار و زبان به وجود می آید. گروهی از کودکان اتیسم کلام ندارند و گروهی تاخیرکلامی دارند. گروهی به کلام نمی رسند و گروهی تاخیرکلامی آنها می تواند جبران شود. ویژگی های دیگر کودکان اتیستیک، داشتن کلیشه، نقص توجه و تمرکز، نقص در ارتباط چشمی، مشکلات حسی، مشکلات اضطرابی، مشکلات وسواس و مشکلات شناختی می باشد. در شروع اختلال اتیسم سه مدل وجود دارد:
یک مدل، بلافاصله بعد ازتولد،علائم اختلال اتیسم را نشان می دهند.
مدل دیگر تا حدود ۳ سالگی طبیعی هستند ولی به تدریج علائم اتیسم را نشان می دهند و پسرفت کرده و مهارت های خود را از دست می دهند.
مدل دیگر،علایم اتیسم را بعد از ۳ سالگی نشان می دهند.
طبق آمار،در سال های اخیرشیوع اتیسم افزایش پیدا کرده است و درصد بروز اختلال اتیسم در پسرها بیشتر از دخترهاست.
عوامل مختلف در بروز اتیسم
عوامل مختلفی در بروز اختلال اتیسم تاثیرگزارند.فرضیه ای وجود دارد بنام “مادران یخچالی” که در توضیح این فرضیه می توان گفت که میزان واکنش های عاطفی والدین مخصوصا مادر تحت تاثیر واکنش های عاطفی کودک قرار دارد.چرا مخصوصا مادران؟چون مادران زمان بیشتری را با کودک می گذرانند و به او توجه کرده و از او مراقبت می کنند.
از آنجایی که کودکان اتیسم در بروز پاسخ ها و عکس العمل های عاطفی مشکل دارند پس مادران پاسخ مطلوب را از کودک نمی بینند و نمی توانند واکنش مناسب نشان دهند و این امر باعث سردی رابطه عاطفی بین آنها میشود .به همین دلیل نام “مادران یخچالی” را به این فرضیه دادند.
اختلال اتیسم می تواند مبنای زیستی نورولوژی داشته باشد که نشان دهنده تغییراتی در ساختار آناتومی و نورونی و شیمیایی مغز است. عوامل ژنتیکی هم در بروز اختلال اتیسم تاثیرگزارند.در مطالعات نشان می دهند که اقوام نزدیک و درجه یک کودکان اتیسم نیز مشکلاتی در ارتباطات اجتماعی دارند.
مطالعات نوروآناتومی نشان می دهد که حجم کلی مغز کودکان اتیسم افزایش می یابد مخصوصا در نواحی پس سری،آهیانه و گیجگاهی. همچنین کودکان اتیسم در سیستم لیمبیک یعنی آمیگدال و هیپوکامپ نقص عمده ای دارند.ناحیه آمیگدال در حافظه، تطبیق با موقعیت جدید،هیجانات و پاسخ به تحریکات حسی نقش دارد.ناحیه هیپوکامپ هم در یادگیری و حافظه نقش دارد.نقص در این نواحی باعث بروز رفتارهای اتیستیک می شود.
برخلاف کودکان اتیسم، رفتارهای اجتماعی مهمی در کودکانی که رشد طبیعی دارند مشاهده می شود مانندارتباط چشمی با دیگران، دنبال کردن با چشم،علاقه به ارتباط با دیگران، درآغوش گرفته شدن و لبخند اجتماعی. همچنین کودکان اتیسم در تنظیم هیجانات مشکل دارند و کارهایی از قبیل گریه، قشقرق،پرخاشگری،زدن دیگران،ضربه زدن،پاکوبیدن، گاز گرفتن انجام دهند.
کودک اتیسم در بازی های نمادین، دوست یابی و بازی با دیگران نیز مشکلاتی دارد.مشکلات پردازش شنیداری در کودک اتیسم مانند این است که صدا را می شنود ولی نمیتواند مفهوم آن را درک کند.اما دیگران ممکن است فکر کنند که کودک بی توجه است.
معمولا کودکان با رشدطبیعی حدود سن سه سالگی به رشد قابل توجهی از زبان و گفتار می رسند.مثلا کودکان عادی در سن یک سالگی شروع به بیان کلمات می کنند ،به اسم خود واکنش نشان می دهند و درخواست می کنند اما کودکان اتیستیک بر خلاف کودکان عادی در این موارد نقص جدی یا تاخیر دارند.
برخی کودکان اتیسم تا پایان عمر بی کلام باقی می مانند و برخی دیگر در ابتدا صداسازی و کلام داشته اند و به مرور این مهارت را ازدست داده اند و برخی دیگر می توانند با توانبخشی و گفتاردرمانی به مهارت کلامی و گفتاری برسند.البته همه ی این موارد به سطح مهارت های کودک و شدت آسیب او بستگی دارد.
اکولیلیا یا پژواک صدا چیست؟
برخی کودکان اتیسم اکولیلیا یا پژواک صدا دارند یعنی آن چیزی را که می شنوند تکرار می کنند یا صداهای تکراری و کلیشه ای و بی هدف را مدام تکرار می کنند.اکولیلیا می تواند بلافاصله باشد یا با تاخیر یعنی کلماتی را که قبلا شنیده تکرار کند.در کودکان اتیسم که کلام دارند،جابجایی ضمیر یا استفاده نادرست از ضمیر هم دیده می شود .مثلا بجای بیان من از تو استفاده میکنند.همچنین در بیان فعل مناسب و تطابق فعل و فاعل نیز مشکل دارند.
مثلا بجای اینکه بگوید : من سیب میخوام، می گوید: تو سیب میخوام یا سیب میخوای.
بازی های کودکان اتیستیک هم تکراری و کلیشه ای و بی هدف و بدون تنوع است.ممکن است کاربرد اشیا را نداند .مثلا بجای بازی با ماشین و هل دادن آن، چرخ های آن را بچرخاند. یا مثلا به وسایل ضربه بزند یا آن هارا ردیف کند. رفتارهای کلیشه ای کودکان اتیستیک می تواند به دلیل مشکلات حسی آنها باشد که با توانبخشی و کاردرمانی تعدیل می شود. برخی از کودکان کم حسی دارند و برخی دیگر پرحسی.کودک اتیسم ممکن است به نور، صدا،لمس ،مزه، بو و ارتفاع حساس باشد.
اتیسم یک طیف است و علایم درکودکان طیف اتیسم می تواند از خفیف تا شدید بروز پیدا کند.برای ارزیابی کودک اتیستیک علاوه بر سن تقویمی باید سن عقلی او را نیز در نظر بگیریم.
این نکته را مورد توجه قرار بدهید که هیچ دو کودک اتیسمی شبیه به یکدیگر نیستند و در بروز علایم و شدت آنها با هم تفاوت دارند.تشخیص زودتر باعث بهبودی سریع تر در کودکان اتیستیک می شود.درصورتی که بعد از مشاهده تفاوت یا مشکلی در کودک سریعا پیگیری و اقدام کنیم و بعد معاینه و ارزیابی و تشخیص توسط متخصص مربوطه،اقدامات توانبخشی مانند گفتاردرمانی و کادرمانی را شروع کنیم تا سریع تر به نتیجه مطلوب یعنی بهبود مهارت های ارتباطی و کلامی و حسی برسیم و شاهد پیشرفت کودک در همه ابعاد باشیم و بتوانیم سطح مهارت های کودک اتیستیک را به هم سن و سالانش نزدیک کنیم.
رزرو آنلاین خدمات توانبخشی
گفتاردرمانی آمان
در کلینیک تخصصی توانبخشی آمان کلیه خدمات توانبخشی از قبیل کاردرمانی، گفتاردرمانی، رفتاردرمانی، بازی درمانی، مشاوره، گروه درمانی، ماساژدرمانی و غیره به کودکان دارای اختلال طیف اتیسم ارائه می شود.
تعیین وقت آنلاین
با توجه به مشغله شما همکاران ما جهت پیگیری درمان شما از ابتدا تا پایان درمان همراه شما خواهند بود. لذا کافیست اطلاعات خود را در فرم ذیل تکمیل نمایید تا ما با شما تماس بگیریم.